اگر شما یک طراح و نقشه کش ساختمان هستید یا یک معمار و یا کسی که قصد دارد یک خانه یا آپارتمان شخصی بسازد در هر صورت برای به دست آوردن یک نتیجه خوب از ساخت و ساز نهایی خود بهتر است پیش از آغاز کار مشخص کنید از چه مصالحی در ساخت استفاده کنید بهتر است، کدام مصالح ساختمانی مقاوم تر و کدام مصالح مقرون به‌صرفه تر است. برای مشخص کردن این موارد باید تا حدی با انواع مصالح، کیفیت و کارکرد آنها آشنا باشید. هر خانه و ساختمانی یک یا چند سقف خوب و مقاوم لازم دارد و بیشترین روشی که برای ایجاد یک سقف استفاده میشود سیستم تیرچه و بلوک است. تیرچه پیش تنیده به عنوان یک تیرچه مقاوم و باکیفیت در سقف‌های تیرچه و بلوک شناخته میشود که در این مطلب با آن و کاربردهای این تیرچه بیشتر آشنا خواهید شد.
تیرچه پیش تنیده
تیرچه پیش تنیده جدیدترین تیرچه در سیستم سقف های تیرچه و بلوک است و البته با کیفیت ترین و مقاوم ترین آنها. تیرچه پیش تنیده از دو عضو اصلی میلگردهای فولادی دندانه یا آجدار و بتن تقویت شده است که هر دوی این اعضا در روند تولید تیرچه به صورت مجزا و همزمان با هم پیش تنیده میشوند یعنی تحت نیرو و تنش کششی قرار گرفته که در پی آن مقاومت آن بالا رفته و ذرات تشکیل دهنده بتن و کابل های فولادی در هم فرو رفته و دارای مقاومت بالا و یکپارچه ای میشوند. بتن در تیرچه پیش تنیده توسط بخار عمل آمده و به مقاومت نهایی میرسد. علاوه بر کابل های فولادی که به صورت افقی و در طول تیرچه قرار میگیرند، قطعات فولادی دیگری نیز دارند که درون تیرچه قرار گرفته و باعث به هم متصل شدن اجزای تیرچه میشود. این قطعات فولادی با نام هایی مثل عضو فوقانی، عضو تحتانی و یا جان تیرچه شناخته میشوند.
نگته ای که در اینجا در مورد تیرچه پیش تنیده قابل ذکر و توجه است روش ساخت آن بوده که تفاوتی اساسی با تولید تیرچه های بتنی دیگر دارد. هر تیرچه بتنی دیگری به طور مثار تیرچه خرپایی با پایه بتنی با کمک قالب گرفتن بتن و قرار دادن میلگردهای خرپایی درون بتن نیم بند تولید میشوند و برای تولید آنها داشتن فضای کارگاهی، قالب و تعدادی ابزار کفایت میکند ولی در مورد تولید تیرچه پیش تنیده روند تولید پیچیدگی های بیشتری دارد؛ به طوری که برای تولید این تیرچه محیط کارخانه ای و دستگاه های مکانیزه ای به نام اکسترودر لازم است که برای داشتن یک تیرچه پیش تنیده استاندارد حتما باید اکسترودر تولید اروپا باشد.
ویژگی های تیرچه پیش تنیده
تیرچه پیش تنیده ویژگی های ظاهری و فنی منحصر به فردی داشته که برخی از آنها در دسته مزایای این تیرچه (مزایای اقتصادی تیرچه پیش تنیده) نیز قرار میگیرند. از لحاظ ظاهر برخلاف قسمت بتنی تیرچه های قدیمی که سطحی صاف داشتند سطح تیرچه پیش نتیده زبر و ناصاف و در سطح مقطع T شکل میباشد. تیرچه پیش تنیده در متراژهای ۸ تا ۱۲ متر تولید میشوند و بخش های فولادی تیرچه قابل مشاهده نیستند و درون خود بتن جای گرفته اند که به همین دلیل بخش های فولادی از زنگ زدگی و تحت تاثیر قرار گرفتن عوامل محیطی در امان میماند. تیرچه پیش تنیده به دلیل پیش تنیده شدن در هنگام تولید به جز نیروهای فشاری، در برابر نیروهای کششی ساختمان نیز از خود مقاومت خوبی از خود نشان میدهد.
تا زمانی که از تیرچه پیش تنیده در ساخت ساختمان های معمولی استفاده شود متوجه تفاوت و ویژگی های خاص آن نخواهید شد و تنها میتوانید از مقاومت بالاتر ساختمان خود، سبک سازی، کاهش حجم سازه و همچنین استحکام بیشتر در برابر نیروهای طبیعی مانند نیروهای ناشی از زلزله اطمینان حاصل کنید؛ ولی ویژگیهای کاربردی تیرچه پیش تنیده به این موارد ختم نمی‌شود و برای ساخت و ساز های ویژه ای انعطاف زیادی دارد که به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.
کاربردهای خاص تیرچه پیش تنیده
- گفته شد که تیرچه پیش تنیده در طولهای ۸ تا ۱۲متری تولید میشود که تا همین جا از تیرچه های دیگر بلندتر بوده و دهانه های بازتری را در انواع سازه ها پوشش میدهند ولی نکته آنکه طول تیرچه پیش تنیده محدود به دوازده متر نبوده و در صورت باز و سفارش اختصاصی محدودیتی در تولید طولهای بلندتر ندارد.
- برای سالهای زیادی بسیاری از طراحان ساختمان نقشه های ساختمانی خود و ایده های نوی خود را اجرا نشدنی میدیدند ولی با وجود تیرچه پیش تنیده هر طرح نویی و با هرپیچیدگی طراحی قابل انجام و اجرای ساخت است.
- تیرچه پیش تنیده برای طرفداران فضای بازتر در تالارها و یا حتی خانه های شخصی این امکان را فراهم میسازد که در ساخت ستون کمتر با فاصله بیشتر به کار برد و فضای بازبدون ستونی را ایجاد کرد.
- دال های بتنی مثل تراس در آپارتمان ها و برج ها همیشه با محدودیت اجرا روبرو بودند و از یک طولی بیشتر قابل ساخت نبودند ولی تیرچه پیش تنیده اجازه ساخت دالهای بتنی وسیع تر با ضخامت کمتر را در ساختمان سازی ها محیا میکند.
- تیرچه های بتنی پیش تنیده به دلیل مقاومت بالا، رفتار مناسب و استحکام زیاد در برابر انواع فشارها و نیروها و همچنین به دلیل تولید در طولهای بلند گزینه بسیار مناسبی برای ساخت و سازهای شهری است که از این ساخت و سازها میتوان به ساخت پل های بتنی روگذر شهر واقع در بزرگراه ها اشاره کرد و مزیت دیگر آنکه در این سازه ها قابلیت مقاوم سازی بیشتر و در صورت نیاز بازسازی پذیر هستند.
صرفه اقتصادی تیرچه پیش تنیده
تیرچه پیش تنیده به دلیل داشتن مواد اولیه و روش تولید پر هزینه و هم چنین نیاز به ماشین های مخصوص برای جابجایی شاید به نظر تیرچه گرانی بیاید ولی چنانچه در حجم بالا سفارش داده شود با قیمت تمام شده مناسبتری آن را دریافت خواهید کرد. علاوه بر آن استفاده از تیرچه پیش تنیده در ساخت و سازها به ویژه پروژه های بزرگ سبب صرفه جویی و کاهش هزینه های جانبی زیادی خواهد شد که گرانتر بودن خود تیرچه را جبران و باعث هزینه های کمتر از حد معمول نیز میشود.