یکی از بخش های ساختمان که از اهمیت بالایی برخوردار می باشد سقف است که در سال‌های اخیر روشهای متفاوت بسیاری برای اجرای آن در نظر گرفته شده است. در اینجا می خواهیم به بررسی برخی از این روش ها و مزایا و معایب به کارگیری آنها بپردازیم.
۱- تیرچه های پاشنه سفالی: تیرچه های پاشنه سفالی یا پاشنه فندوله ای دارای خرپایی میباشد که از یک آرماتور فوقانی، دو یا سه آرماتور در پاشنه تحتانی تیرچه و همچنین از میلگردهای عرضی زیگزاگ تشکیل شده است که بعد از قرار گرفتن در بلوکهای فندوله سفالی به جای قالب های موقت، بتن داخل این قالب ها ریخته میشود. سقف های تیرچه سفالی یا فندوله ای با توجه به اینکه قیمت پایین تری نسبت به سایر سقف‌های موجود دارند و برای اجرای آنها نیازی به کارگران با تخصص بالا وجود ندارد و ابزار و اقلام آن را به راحتی می توان تهیه نموده و اقدام به ساخت و تولید آن کرد.
اما متاسفانه نظر به ابلاغیه ای که در سال ۱۳۹۵ از سمت کمیته استاندارد که در خصوص عدم استفاده از تیرچه های خرپایی پاشنه سفالی (فندوله دار) و ممنوعیت آن بود کار را برای سازندگان، طراحان و مهندسین سخت کرد. زیرا سقف پاشنه سفالی جز یکی از بهترین سازه های سقفی و پرکاربرد برای سازندگان در آن زمان بود، از این رو در جهت جایگزینی تیرچه های پاشنه سفالی بهترین راه استفاده از تیرچه های پاشنه بتنی بود.
۲٫تیرچه پاشنه بتنی: در تیرچه پاشنه بتنی همانطور که از نامش پیداست در پاشنه، از بتن استفاده می شود که در این صورت از بتن اصلی مقاومت کمتری خواهد داشت. ضخامت آن حدود ۵ سانتی متر و عرض آن ۱۱ سانتی متر است و دارای میلگردهای کششی اصلی و تقویتی می باشد و میلگرد ها دارای اتصالات زیگزاگ هستند. استفاده از این تیرچه ها نیز خود دارای معایبی میباشد.
این تیرچه ها بر عکس تیرچه های پاشنه سفالی وزن زیادی دارند و سنگینی آنها حمل و نقل را برای کارگران سخت کرده و احتمال آسیب دیدگی کارگران را افزایش داده است. همچنین به علت شرایط خاص تولید آن مانند میزان مقاومت بتن و نوع جوشکاری که مورد نیاز هست نمی توان به راحتی اقدام به تولید و ساخت آنها با نیروی کار ساده و بدون تخصص در کارگاه نمود و باید در شرایط استاندارد و با مدت زمان حداقل سه روز تولید شوند، که این امر موجب تعلل در پیشروی پروژه خواهد شد. همچنین تمامی این عوامل در قیمت نهایی تیرچه پاشنه بتنی تاثیر گذار هستند و موجب میشود تا قیمت آنها از تیرچه های سفالی بیشتر شده و از میزان کاربری آن کاسته می شود۰
۳- تیرچه کرومیت یا تیرچه فلزی: این تیرچه که به تیرچه فولادی با جان باز نیز معروف است، در بال تحتانی آن یک تسمه و بال فوقانی یک نبشی قرار داده شده است و با میلگرد ۱۰ یا ۱۲ به وسیله جوش به بال تحتانی و فوقانی متصل می‌گردد. در این تیرچه در دو سر آن از یک ورق که به صورت نری بوده جهت عضو برش گیر مورد استفاده قرار می گیرد.
زمانی که بخواهند از این تیرچه در طول های بیشتر و بارگذاری سنگین تر استفاده کنند تغییراتی باید در آن، صورت گیرد. قطر میلگرد ها باید تغییر کند، از نبشی دوبل یا سپری در بال فوقانی استفاده شود و یک یا دو میلگرد یا ورق به صورت نری در عضو کششی تیرچه به کار رود.
در زمان اجرای این سقف یا همان تیرچه کرومیت یا همان تیرچه فلزی برخی مشکلاتی ممکن است به وجود بیاید.
- امکان وجود تاب در تیرچه ها وجود دارد که خود موجب به وجود آمدن اشکالاتی در ساز خواهد شد.
- این تیرچه به صورت محدود تولید میشود و در حمل و نقل آن نیز مشکلاتی وجود دارد. در مقابل ضربه بسیار آسیب پذیر هستند و به دلیل عرض کم ورق های تحتانی آن، بتن ریزی را با مشکلاتی مواجه می‌کند.
- همچنین در هنگام قالب بندی سقف استفاده از تیرچه کرومیت بسیار زمان بر است و ملزم به به قرار دادن سقف کاذب بوده و به دلیل استفاده از بلوک در آنها هنگام زلزله احتمال سقوط مصالح را افزایش می‌دهد.
تیرچه پیش تنیده یکی دیگر از سازه های سقفی است که امروزه به وسیله دستگاه های آلمانی توانسته است جایگزین مناسبی به جای تیرچه های کرومیت پاشنه بتنی و پاشنه سفالی شود.